Το Ελληνικό κρασί είναι η επόμενη μεγάλη έκπληξη. Και να γιατι.
Το ελληνικό κρασί είναι μεγάλη τάση παγκοσμίως. Τελευταία γίνεται μεγάλος ντόρος για το ελληνικό κρασί. Το σίγουρο είναι πως έχει μια σταθερά ανοδική πορεία και όλα τα φόντα να είναι το next big thing.
Πριν το αναλύσουμε περαιτέρω, ας ρίξουμε μια ματιά σε μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα.
1. Οι Έλληνες άρχισαν να παράγουν κρασί το 2.500 π.Χ. Αυτό δεν είναι απαραίτητα καλό, αλλά σίγουρα αποτελεί μια καλή βάση.
2. Υπάρχουν περισσότερες από 300 ελληνικές ποικιλίες για να διαλέξεις. Περισσότερες από 70 χρησιμοποιούνται στην οινοποίηση και έχει αποδειχθεί ότι κάποιες κάνουν πραγματικά καλό κρασί.
3. Το κλίμα κυμαίνεται από μεσογειακό έως ηπειρωτικό, με το θαλασσινό αεράκι να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην δημιουργία ιδανικών συνθηκών για την αμπελουργία.
Ιστορία του ελληνικού κρασιού
Μάντεψες σωστά. Όπως σχεδόν όλα στην Ελλάδα, έτσι και η οινοποίηση έχει τις ρίζες πολύ πίσω στο χρόνο, με τα πρώτα ίχνη κρασιού να χρονολογούνται στο 2.500 π.Χ. Για να πάρεις μια ιδέα για το πόσο σοβαρά έπαιρναν οι αρχαίοι Έλληνες το κρασί τους θυμήσου πως είχαν έναν θεό αφιερωμένο στο κρασί, το Διόνυσο. Διοργάνωναν μεγάλες γιορτές με άφθονο κρασί και φαγητό, για να γιορτάσουν τον Διονύσιο. Ο θεός του κρασιού φαινόταν να είναι ένας χοντρούλης, χαρούμενος τύπος με τσαμπιά σταφυλιών γύρω από το κεφάλι του και ήταν ένας από τους αγαπημένους τους θεούς.
Το παλαιότερο πατητήρι που βρέθηκε ποτέ, ανακαλύφθηκε στα ερείπια του χωριού Βαθύπετρο, κοντά στο Ηράκλειο, στην Κρήτη. Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι χρονολογείται στο 2.500 π.Χ., κατά την εποχή του μινωικού πολιτισμού, και είναι το παλαιότερο πατητήρι στον κόσμο.
Μετά την μινωική εποχή, ήρθε η μυκηναϊκή εποχή, όπου το ελληνικό κρασί ήταν βασικό εμπόρευμα και μεταφερόταν σε όλο τον γνωστό αρχαίο κόσμο. Είναι ενδιαφέρον το πώς το μετέφεραν όμως. Έβαζαν το κρασί σε αμφορείς και έπειτα σφράγιζαν το καπάκι με ρετσίνι πεύκου. Όταν κάποιοι αμφορείς γύρισαν στην Ελλάδα και τους άνοιξαν παρατήρησαν πως το κρασί είχε αρωματιστεί από την επαφή του με το ρετσίνι. Η δημιουργία της Ρετσίνας οφείλεται σε αυτή τη διαδικασία.
Ένα άλλο ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι οι αρχαίοι Έλληνες έπιναν πάντα το κρασί τους αραιωμένο με νερό (κακραμένος οίνος) και αυτό τους διέκρινε από τους λεγόμενους «βάρβαρους» που έπιναν το κρασί τους σκέτο. Η διαδικασία είχε ως εξής, έβαζαν το κρασί σε ένα κεραμικό δοχείο που ονομαζόταν κρατήρας και το αραίωναν με νερό. Το όνομα κρατήρας προέρχεται από τη λέξη κεράννυμι που σημαίνει αναμιγνύω! Ο λόγος που οι αρχαίοι Έλληνες αραίωναν το κρασί τους είναι ότι ήθελαν να πίνουν όλη τη νύχτα κατά τη διάρκεια των συμποσίων τους αλλά όχι να μεθούν. Ήθελαν να μιλάνε για τη φιλοσοφία και άλλα ενδιαφέροντα πράγματα και να μην παραφέρονται σαν τους βάρβαρους!
Τέλος, βρέθηκαν αρχαίες συνταγές του πατέρα της ιατρικής, του Ιπποκράτη, που έδειξαν πόσο σημαντικό και ιερό ήταν για τους Έλληνες το κρασί. Σε αυτές τις συνταγές, ο Ιπποκράτης συμβούλευε τους ασθενείς του να παίρνουν μια κουταλιά κρασί ως φάρμακο κάθε μέρα.
Ελληνικό κρασί: Τα μειονεκτήματα της ιστορίας
Λοιπόν, η Ελληνική Ιστορία είναι σίγουρα ενδιαφέρουσα και είχε σίγουρα την επίδρασή της στο ελληνικό κρασί. Κατά τη διάρκεια των 4 αιώνων οθωμανικής κατοχής, λόγω του ισλαμικού θρησκεύματος, το αλκοόλ απαγορευόταν και μαζί με τη βαριά φορολογία σχεδόν σκότωσαν το ελληνικό κρασί.
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '70, το ελληνικό κρασί περιλάμβανε μόνο τη Ρετσίνα και μερικά κακά, ημίγλυκα κόκκινα. Και όταν λέμε Ρετσίνα εννοούμε τη χειρότερη του είδους, με τόνους ρετσινιού για να καλύπτει τυχόν ελαττώματα κρασιού (και υπήρχαν πολλά). Οι ελληνικές εξαγωγές οίνου δούλεψαν καλά για τα μέτρια κρασιά με χαμηλή τιμή, με μερικά οινοποιεία μαζικής παραγωγής να ελέγχουν συνολικά την αγορά. Αυτοί οι καιροί έχουν, ευτυχώς, περάσει.
Νέα εποχή για το ελληνικό κρασί
Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν τη δεκαετία του '80. Νέοι (τότε) και ταλαντούχοι οινολόγοι άρχισαν να επενδύουν σε ελληνικές εγχώριες ποικιλίες (θυμάστε ότι υπάρχουν πάνω από 300) και μάλιστα αναβίωσαν μερικές από αυτές που θεωρούνταν εξαφανισμένες.
Οι Έλληνες οινοποιοί ενθάρρυναν τα παιδιά τους να σπουδάσουν οινολογία σε πανεπιστήμια παγκοσμίου φήμης. Μερικοί από αυτούς εργάστηκαν σε μερικά από τα μεγάλα διεθνή οινοποιεία και όταν επέστρεψαν, φέρνοντας πίσω τις νέες τεχνικές και τεχνολογίες οινοποίησης, τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Μόνες τους ή σε blend, μερικές από τις εγχώριες ελληνικές ποικιλίες αποδείχτηκαν ικανές να δώσουν κρασιά που θα εντυπωσίαζαν τον κόσμο.
Κατά τη διάρκεια αυτής της νέας εποχής για το ελληνικό κρασί, οι Έλληνες οινοποιοί άρχισαν να αφιερώνονται στις ελληνικές ποικιλίες όπως το Ξινόμαυρο και το Ασύρτικο. Παραδόξως ο κόσμος του κρασιού είχε βαρεθεί το Cabernet και το Sauvignon blanc και έτσι οι ελληνικές ποικιλίες άρχισαν σιγά σιγά να κερδίζουν τη διεθνή αγορά.
Το κλίμα στην Ελλάδα
Το κλίμα της Ελλάδας θεωρείται μεσογειακό με ήπιους χειμώνες και ζεστά, ηλιόλουστα καλοκαίρια. Στο βόρειο τμήμα της χώρας, το κλίμα είναι ελαφρώς ηπειρωτικό, με ψυχρότερους και πιο βροχερούς χειμώνες, με ομίχλη και χιόνι κατά περιόδους. Τα καλοκαίρια είναι θερμότερα και ξηρότερα. Τα νησιά της Ελλάδας έχουν ήπιους χειμώνες και καυτά καλοκαίρια με αρκετό αέρα.
Αν κοιτάξεις προσεκτικά, μπορείς να δεις ότι υπάρχει μεγάλη κλιματική ποικιλομορφία από τη μια περιοχή στην άλλη. Επιπλέον, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές ορεινές αμπελουργικές περιοχές με μεγάλο υψόμετρο που βοηθά στη διατήρηση της υψηλής οξύτητας και της φρεσκάδας των κρασιών. Βασικός παράγοντας για τα ελληνικά κρασιά είναι η δροσερή θαλασσινή αύρα από το Αιγαίο ή το Ιόνιο Πέλαγος. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αυτό το δροσερό αεράκι βοηθά πραγματικά τα σταφύλια να διατηρούν μια πιο δροσερή θερμοκρασία.
Βασικές ελληνικές ποικιλίες
Το εντυπωσιακό είναι ότι υπάρχουν περισσότερες από 300 εγχώριες ποικιλίες σταφυλιών στην Ελλάδα. Περισσότερες από 70 από αυτές οινοποιούνται με εξαιρετικά αποτελέσματα. Το πανέμορφο νησί της Σαντορίνης, γνωστό για τα περίφημα ηλιοβασιλέματα του, είναι η πατρίδα του Ασύρτικου. Τα ηφαιστειογενή εδάφη του νησιού και η εκτεταμένη έκθεση στον ήλιο δίνουν ένα γεμάτο λευκό κρασί με κοφτερή οξύτητα, αρώματα εσπεριδοειδών και έναν ορυκτό χαρακτήρα που θα σε εκπλήξει. Το Ασύρτικο είναι μία από τις ελληνικές ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, το Ασύρτικο έκλεψε την καρδιά του Peter Barry και καλλιεργείται τώρα στην Αυστραλία, στους αμπελώνες του Jim Barry Winery.
Το Ξινόμαυρο είναι ο βασιλιάς του βορρά. Το όνομά του σημαίνει μαύρο και ξινό και πιθανόν να μην ακούγεται πολύ θελκτικό αλλά τα κρασιά του, είναι εντυπωσιακά πολύπλοκα και πλούσια. Έχουν αρώματα λιαστής ντομάτας, ελιάς και κόκκινων φρούτων. Εάν δεν έχεις ξαναδοκιμάσει Ξινόμαυρο, ετοιμάσου να εντυπωσιαστείς!
Από την άλλη, η Μαλαγουζιά είναι η σταχτοπούτα των ελληνικών ποικιλιών. Αυτή η αρωματική ποικιλία κινδύνευσε να εξαφανιστεί αλλά με τη βοήθεια του Βαγγέλη Γεροβασιλείου και της Ρωξάνης Μάτσα είναι μια από τις πλέον δημοφιλέστερες ποικιλίες στην Ελλάδα. Με αρώματα λευκών λουλουδιών, μέντας, ροδάκινου, lime και λεμονιού, έγινε η πριγκίπισσα που άξιζε.
Εάν είσαι οπαδός του Sangiovese, τότε το Αγιωργίτικο είναι η ποικιλία σου. Δίνει κρασιά που είναι συνήθως βελούδινα, με γεύσεις κόκκινου μούρου και μαύρου κερασιού, πικάντικο χαρακτήρα και ισορροπημένη οξύτητα. Επίσης μπορούν να παλαιώσουν άνετα για 5-10 χρόνια.
Η Μαυροδάφνη είναι μια επερχόμενη ποικιλία που έχει δύο πατρίδες, την Πάτρα και την Κεφαλονιά. Είναι μια ποικιλία με βαθύ χρώμα, που είναι γνωστή για τα επιδόρπια κρασιά που δίνει. Τα τελευταία 10-15 χρόνια πολλοί οινοποιοί κάνουν ξηρά ερυθρά κρασιά από Μαυροδάφνη. Αυτά έχουν βαθύ χρώμα, μετριο σώμα και μετρια προς υψηλή οξύτητα. Έχουν επίσης ένα χαρακτηριστικό πικάντικο-πιπεράτο χαρακτήρα και αρώματα δάφνης, μελανιού, καφέ και μαύρων φρούτων.
Το Μοσχοφίλερο είναι μια εξαιρετική ποικιλία από το οροπέδιο της Μαντινείας. Αν και είναι μια ερυθρωπή ποικιλία, είναι γνωστό για τα λευκά κρασιά που κάνει. Τα λευκά κρασιά από Μοσχοφίλερο είναι εξαιρετικά αρωματικά με νότες τριαντάφυλλου, λουκουμιού και εσπεριδοειδών. Έχουν μέτριο (-) σώμα και υψηλή οξύτητα.
Το Βιδιανό είναι η απάντηση της Κρήτης στο Ασύρτικο. Αυτή η λευκή ποικιλία έχει ευγενικά αρώματα από βερίκοκο, περγαμόντο, χαμομήλι, λευκά λουλούδια και ροδάκινο. Έχει πολύ διαφορετικό στυλ ανάλογα με το υψόμετρο που καλλιεργείται. Σε μεγάλα υψόμετρα έχει υψηλή οξύτητα και ορυκτό χαρακτήρα ενώ σε χαμηλό υψόμετρο δίνει κρασιά με περισσότερο φρούτο και χαμηλότερη οξύτητα.
Το Λημνιό είναι μία από τις παλαιότερες ποικιλίες σε ολόκληρο τον κόσμο. Η προέλευσή του είναι το νησί της Λήμνου, αλλά καλλιεργείται ευρέως στη Βόρεια Ελλάδα. Είναι μια κόκκινη ποικιλία με βοτανικό χαρακτήρα που συνοδεύεται από αρώματα κόκκινων φρούτων.
Ανερχόμενες ελληνικές ποικιλίες
Κάθε χρόνο μια νέα ποικιλία μπαίνει στο προσκήνιο. Θα σου παρουσιάσουμε μερικές από αυτές για να ενημερωθείς για όλα τα ελληνικά κρασιά που μπορείς να δοκιμάσεις στο μέλλον. Αρχικά, έχουμε τη Ρομπόλα από την Κεφαλονιά. Η Ρομπόλα είναι μια λευκή ποικιλία με λεπτό αρωματικό χαρακτήρα, ελαφρές ορυκτές νότες και μέτρια έως υψηλή οξύτητα. Δεύτερον, υπάρχει η Κυδωνίτσα, που με την έντονη προσωπικότητά της έχει τραβήξει την προσοχή ακόμα και της Jancis Robinson. Τέλος έχουμε το Μαυρούδι, την ποικιλία με την οποία μέθυσε ακόμα και ο Κύκλωπας Πολύφημος, σύμφωνα με τον Όμηρο.
